Çocuklarda Deprem Travması
Depremler, bir çocuğun topluluğuna, evine veya okuluna zarar verme ve en önemli kişilerin ölümüne veya yaralanmasına neden olmagibi çocuğun dünyasında önemli değişikliklere sebep olabilir. Deprem bir çocuğu yetim bırakılabilir, aile üyelerinden ayırabilir, evsiz bırakabilir ve hattaenkazın neden olduğu kapsamlı yaralanmalar nedeniyle fiziksel engel oluşturabilir. Bir çocuğun deprem sonucu bu ciddi kayıplarla başa çıkması pek de kolay değildir. Ancakbakım veren bir yetişkinden uygun ve güçlü bir destek, çocukların dayanıklılığını arttırır ve iyileşme sürecini hızlandırır. Bir depremden sonra, diğer afet türlerinde olduğu gibi, çocukların dayetişkinler gibitravmaya vereceği psikolojik tepkiler vardır.Çocuğun günlük rutini, aile birimi, okulu, akran ilişkileri ve oldukça olumsuz etkilenir. Depreme maruz kaldıktan sonra kısa bir süre içinbazı tepkiler beklenir. Bu tepkiler psikolojik bir reaksiyondur fakat 1-3 ay içerisinde geçmesi beklenir. Eğer geçmezse destek alınması gerekir. Yaş gruplarına göre tepkiler:
2-6 Yaşları Arasındaki Etkiler Şunlar Olabilir:
• Kontrol edilemeyen ağlama
• Amaçsızca koşmak
• Aşırı bağlanma ve farklı korkular (yalnız kalma korkusu)
• Gerileyen davranış
• Yüksek seslere duyarlılık
• Şaşkınlık ve sinirlilik
• Yeme sorunları
• Yeni korkular
7-12 Yaşları Arasındaki Etkiler:
• Spesifik olmayan fiziksel şikayetler(Ağrı ve sızılar)
• İştah değişiklikleri
• Uyku değişiklikleri (düşme sorunuuykuda, kötü rüyalar)
• Üzüntü
• Akranlardan çekilme
• Sinirlilik
• Sızlanma
• Saldırganlık
• Okuldan kaçınma, ilgi kaybı ve dikkat sorunları
• Gerileyen davranış
• Evde veya okulda isyan
• Yeni korkular
13-18 Yaşları Arasındakilere Etkileri:
•Spesifik olmayan fiziksel şikayetler (Ağrı ve sızılar)
• İştah değişiklikleri
• Uyku değişiklikleri (kabuslar,uykuya dalma sorunu)
• Üzüntü
• Geri çekilme ve tecrit
• Sinirlilik
• Aşırı korku ve endişe
• Ajitasyon ve ilgisizlik
• Risk alma davranışları
• Zayıf konsantrasyon
• Büyüsizlik (bunu yapmanın ne anlamı var? Gibi düşünme)
• Umutsuzluk ve çaresizlik duyguları
• Yeni korkular
Bu etkiler deprem sonrasında karşılaşılabilir. Fakat bu olumsuz tepkilerin geçmesi için bazı destek verici ve iyileştirici yöntemler izlenebilir. Bunlar:
• Bir güvenlik hissi yaratın: Çocukkendisini emniyette ve güvende hissetmek isteyecektir. Ona bu ortamı sağlamaya çalışın. Sakin kalma yeteneğinizi kullanarak çocuğa sakinliği öğretin. Nasıl hissettiğinizi ve olanlarla baş etmeye çalıştığınız yollar basit terimlerle açıklayın. Çocuğa güvende, emniyette olduğunu ve ona zarar gelmeyeceğini açıklayın.
• Müsait olun: Çocuklarınızın soru sormasına mutlaka izin verin.
• Tüm duygulara saygı gösterin: Çocuğunuzun duyguları, düşünceleri ve tepkilerisizinkinden farklı olabilir.
• Yaşına uygun olun: Her çocuğun afetlere tepkisi duygusal ve gelişimsel aşamalarına göre farklılık gösterir. Çocuklarda her bir yaş farklı bir bakış açısını içerir.Bu nedenle olayları bir çocuğun yaşadığı sözlerle açıklamak önemlidir.
• Oyun ve sanat yoluyla ifade edin: Bazı çocuklarduyguları veya korkuları hakkındakonuşmak istemeyebilir.Nasıl hissettiklerini ifade etmelerine yardımcı olun. Çizim, oyun, yazı veya diğer yaşa uygun aktiviteler yollarını kullanın.
• Yeniden çerçeveleme: Çocuğunuz yalnızca sizden değil, aynı zamandaakranlarından ve medyadan da etkilenir. Çocuğunuza nasıl hissettiğini zaman zaman mutlaka sorun.Eğer varsa çocuğunuzdaki yanlış bilgileri düzeltin.
• Eğitin: Ne olduğuna dair açıklama sağlamanız gerekebilir. Bu yüzden çocuğunuzu daima doğru bilgilerle eğitin. Üzüleceği ayrıntılardan bahsetmeyin.
• Medyaya maruz kalmayı azaltın: Çocuğunuzun medyaya maruz kalmasını en aza indirin. Görüntüleri izleme, deprem ile ilgili ayrıntıları duyma ve sonrasında açıklamalara maruz kalma durumları çocuğun kaygısını daha da arttırır. Örneğin, çökmekte olan binaların veya perişan insanların medya görüntülerini gören küçük bir çocukyeni bir depremin olduğunu düşünebilir.
• Kendiniz için destek alın: Endişeleriniz ve korkularınız artarsa hem kendiniz hem çocuğunuz için destek alma yoluna başvurun.