Stresten dolayı uyuyamadığın bir gecenin ardından gün içerisinde kendini sürekli buzdolabının önünde bulup, her canın sıkıldığında bir şey atıştırmak istediğin zamanlar olmuştur. Ya da sürekli bir şeyler düşündüğünü fark edip oturamaz hale gelmiş olabilir hatta baş ağrıları, baş dönmeleri, nefes darlığı gibi fizyolojik stres belirtilerine bile yakalanmış olabilirsin. Bunların her birinin yoğun stres belirtileri olduğunu bilmelisin.
Bu stresten kurtulmak için belki de denemediğin yol yoktur. Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri, self-telkinler, masaj-duş, ilaç gibi birçok şey denemiş ama yine de sonuç alamamış olabilirsin. Bunun nedeni stresinin çıkabileceği son noktasına ulaşmış olması ve müdahale edilmesinin zorlaşmasıdır. Aynı zamanda kullanılan tekniklerin sadece yüzeysel olması ve her zaman bu teknikleri kullanabileceğin uygun ortamının olmaması da zorlaşmasında bir faktör.
Benim vereceğim ipucular stresinin yükselmesini engellemeye yönelik olacak ve yanlışlarını görmeyi sağlayacak. Dolayısıyla yapmaman gereken davranışlara da değinmiş olacağım. İşine yarayacak bazı ipuçlarına birlikte bakalım:
1- DUYGUSAL YEME DAVRANIŞINI SONLANDIR
Lezzetli atıştırmalıklar ve sağlıksız yiyecekler, iş yerinde uzun ve zorlu bir günün ardından sana çok çekici gelebilir. Belki de zorlu bir günün telafisi olarak ödül mahiyetinde yiyor da olabilirsin. Ama, yiyecekleri stresle başa çıkmanın bir yolu olarak kullanmak çok sürdürülebilir olmuyor. Özellikle stresli olduğun her an gerçekleşirse bu durum daha da kötüleşiyor.
Aslında yedikten sonra kendini biraz da olsa iyi hissedebilirsin ama sonrasında kendini suçluluk duygusu ağır basabilir. Aynı zamanda duygusal yeme, kortizol seviyen her yüksek olduğunda yemek yemen gibi kötü bir duygu döngüsüne de neden olabilir. Yani her stresli olduğunda kendini buzdolabının önünde bulabilirsin. Ve çok fazla yemek yemekten suçlu hissedersen bu suçluluk duygusu ile de mücadele etmek için yine duygusal yeme davranışı gösterebilirsin. Bu döngü sana zarar verir.
Stresinle başa çıkmanın daha iyi bir yolu duygularını ele almak ve sorunun köküne inmektir. Stresli zamanlarında nasıl hissettiğini düşün. Kızgın, üzgün veya depresyonda mısın? Duygularını ve bu duyguya neyin sebep olduğunu belirledikten sonra, yemeğe güvenmeden stresle nasıl başa çıkacağını öğrenmeye başlayacaksın.
2- SORUNLARDAN KAÇMA
Hepimizin sorunlardan kaçtığı zamanlar olmuştur. Belki zihnimizi dağıtmak ve ilgimizi başka bir şeye vermek bizi rahat hissettirmiş olabilir. Ancak tüm problemlerden kaçmak da bizim için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Çünkü her problemden kaçışında bir sorunla nasıl mücadele edeceğin konusunda kendini geliştirmekte yetersiz kalıyorsun. Ayrıca belki de kendi içinde çözebileceğin bir sorundan kaçarak ona hiç çözülme şansı vermiyorsun.
Kontrolün dahilindeki sorunlar karşısında yapılacaklar listesi oluştur. Küçük hedeflerinden başlayarak bu davranışları sergilemek için kendini sorumlu tut. Bu yöntem, karşılaştığın soruna nasıl yaklaşacağını öğretecek ve sorunu çözmen için sana özgüven verecek.
3- DÜRTÜLERİNİN SENİ ELE GEÇİRMESİNE İZİN VERME
Stresli hissettiğinde sigara içmek, alkol almak, yemek yemek, cinselliğe başvurmak doğru bir davranış değildir. Çünkü bir kere dürtülerine izin verdiğinde seni sürekli egemenliği altına alacak. Bu da senin zihinsel gücünü zayıflattığını ifade eder.
Stresli olduğunda dürtülerin seni tetiklediğinde kendine ‘bu sadece bir dürtü ve beni kandırmak istiyor, iradeli olabilirim’ diyebilirsin. Stresli olduğunda ortaya çıkan dürtünün üzerinde hakimiyet kurman sana güçlü hissettirecek. Küçük adımlarla başlayabilirsin.
4- STRESİ GÖRMEZDEN GELME
Stres seviyen birkaç haftadan fazla sürüyorsa psikoloğunu görmen gerekir. Stres basite alınmayacak önemli bir problemdir. Stresin neden olduğu bazı hastalıklar:
- Depresyon
- Kaygı bozukluğu
- Yüksek tansiyon
- Kalp hastalığı
- Şişmanlık ve çok daha fazlası
Stresin hayatına daha fazla yayılmasına izin verirsen sana değer veren kişiler de bu durumdan etkilenecektir.
5- ÇOK FAZLA HABER İZLEME
Bazen televizyona kendini çok fazla kaptırdığın olabilir. Fakat haberler olumsuz olayları çok fazla barındırır. Bu durum da seni hep olumsuzu düşünmeye itebilir. Haberleri tamamen bırak demiyorum. Gündemi elbette takip edebilirsin ama buna bir sınırlama getirmen gerekiyor.
Stresli olduğun dönemlerde haberleri izlemeyi azaltman belki de stresle mücadelede yapabileceğin küçük harekettir fakat büyük bir etkiye sahip olabilir.
6- İŞİNİ EVE GETİRME
İş yerindeki herhangi bir sorunu gece geç saatte bile olsa sana iletebilirler. Bu durum senin keyfini kaçırabilir. Aynı zamanda işte yarım kalan bir konuyu özel hayatına taşımamaya dikkat et çünkü bu durum stresten kaçmak için kullandığın bir yöntem olabilir. Fakat bir süre sonra seni daha fazla yorabilir.
Evine geldiğinde veya işten çıktığında mutlaka işine ara ver ve bir sınır çizgin olsun. Bu hem sağlığın için ve kendini rahatlatman için önemli. Aynı zamanda bir kere rahatlamayı başardığında insanlar bunun sırrını merak edecekler.
7- ZAMANINI YANLIŞ YÖNETME
Hayatında yapman gereken birçok sorumluluk içeren işler vardır. Bu işleri zamana göre ayarlayamazsan bu sende stres oluşturur. Yapılacak işler için yeterli zamanın olmadığını hissettiğinde stres seviyen önemli derecede artabilir.
Bu yüzden bir yapılacaklar listesi yap. Bu listede kendini geliştirebileceğin şeyler de olabilir. Bu listeyi günlük, haftalık ve aylık planla. Disiplinli ol ve zamanın üzerinde hakimiyet kur. Bunu yaptığında zamanı yönetebildiğin ve ilerlediğin için sana kendini iyi hissettirir.
8- İNSANLARI MEMNUN ETMEK İÇİN YAŞAMA
İnsanları ne kadar memnun etmeye çalışsan da bu bir işe yaramayabilir. Çünkü her insan farklıdır ve farklı beklentilere sahiptir. Aynı zamanda başkalarının senin hakkında ne düşündüğünden endişe duymak sendeki stresi oldukça arttırır ve kendine olan özgüvenini azaltır. Stresle mücadelede de özgüven önemlidir.
Dolayısıyla istemediğin şeyleri ifade etmek için insanlara hayır diyebilmelisin. Bu hayatını kontrol etmeni ve dolaylı yoldan da stresin üzerinde hakimiyet kurmanı sağlayacaktır.
Stresli bir yaşam istemediğini biliyorum. Bunun için önce yanlışlarını görmelisin. Fakat unutmaman gereken bir konu var. Stresini kontrol altına alamadığında zamanı çok geçirmeden psikoloğuna danışman gerekir.